Bouwen aan sociale veiligheid
Veiligheid vergt meer dan een goed ontwerp alleen
Robbie Keus interviewde stedenbouwkundig adviseur en ontwerper Rob van der Bijl (Veiligwonen.nl): “Door een slim ontwerp kan je uiteindelijk veel beheerskosten elimineren.” Veiligheid vergt meer dan een goed ontwerp alleen. Over het algemeen wordt te simplistisch gedacht over sociale veiligheid in de gebouwde omgeving. Volgens stedenbouwkundig adviseur en ontwerper Rob van der Bijl richt de aandacht zich onverantwoord veel op de vorm, zonder dat stil wordt gestaan bij het gebruik en het beheer. “Het resultaat: gebouwen en openbare ruimten die ver onder het gewenste veiligheidsniveau uitkomen.”
Volledige tekst van het interview (Secondant #3/4, juli-augustus 2007)
Er wordt in Nederland volgens Van der Bijl nog steeds te makkelijk gedacht over sociale veiligheid. “Het valt me op dat binnen het kennisdomein sociale veiligheid in de gebouwde omgeving bar weinig nieuwe inzichten zijn ontwikkeld. De principes hoe om te gaan met deze problematiek zijn nauwelijks veranderd als je ze vergelijkt met vijfentwintig jaar geleden. Men gaat heel vaak uit van een causaal verband tussen de manier van inrichten en vormgeven en de mate van veiligheid. Daarbij wordt een belangrijke factor nog steeds over het hoofd gezien: het gebruik. Terwijl juist de vorm van de openbare ruimte én het gebruik van die ruimte samen de veiligheidsprestatie bepalen. Er is een goed ontwerp nodig dat gebaseerd is op het uiteindelijke gebruik. Alleen zó kan een ruimte een goede veiligheidsprestatie neerzetten.”
Ontwerp en beheer
Van der Bijl ziet wel een omslag ontstaan in de denkwijze over sociale veiligheid in de gebouwde omgeving. “Ik denk dat het accent in de toekomst steeds meer op het gebruik en het beheer van het gebouw of de omgeving komt te liggen. Men ziet steeds vaker in dat je door een slim ontwerp uiteindelijk veel beheerskosten kunt elimineren.”
Sociale segregatie
Ondanks het feit dat Van der Bijl veel positieve veranderingen ziet, baren twee ontwikkelingen binnen de gebouwde omgeving hem zorgen. “Mijn grootste zorg is dat het veiligheidsissue doorschiet. Rijke mensen creëren afgeschermde woongebieden, die de veiligheid moeten garanderen. Afgegrendelde privégebieden als enclaves binnen een wijk.”
Technocratische benadering
Als tweede gevaarlijke ontwikkeling noemt Van der Bijl de steeds technocratischere benadering van het veiligheidsprobleem. “De nadruk ligt op betere sloten, grotere hekken en meer camera’s. Hoe ver kun je dat doorvoeren? Op een gegeven moment heb je het dan niet meer over veiligheid, maar over beveiliging. Ik denk dat deze benadering op de langere termijn tot veel grotere veiligheidsproblemen zal leiden.”
Volledige tekst van het interview (Secondant #3/4, juli-augustus 2007)
Secondant is een vaktijdschrift over criminaliteitspreventie en maatschappelijke veiligheid en wordt uitgegeven door het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV)
https://ccv-secondant.nl/
CCV is een onafhankelijke stichting die helpt veiligheidsproblemen in kaart te brengen en op te lossen. Zij maken veiligheidsbeleid effectief en uitvoerbaar. Daarvoor bieden ze kennis, instrumenten, keurmerken, voorlichtingsmateriaal en advies op maat gericht op veilig wonen, veilig werken en veilig leven. Preventie is daarbij steeds het uitgangspunt.
https://hetccv.nl/